“Het is tijd om de bokken en de schapen van elkaar te scheiden”

Doekle Terpstra – voorzitter van branchevereniging Techniek Nederland – en Dennis van der Meij – solar-expert en eigenaar van Solar Engineering – hebben ieder zo hun eigen kijk op de installatiebranche. Ze zijn het niet altijd met elkaar eens. Maar hun doel is wél hetzelfde: beiden willen ze de kwaliteit in de branche verbeteren.

“Techniek Nederland stelt strenge eisen aan vakmanschap”, begint Terpstra. “In onze vereniging is alleen plaats voor erkende bedrijven die voldoen aan wet- en regelgeving en die dus onderscheidend zijn als het gaat om kwaliteit. Bedrijven die stelselmatig fouten maken, worden gesanctioneerd of zelfs geroyeerd. Niet alleen het bestuur wil dit, nee: onze leden vragen erom. Zij willen dat we de bokken van de schapen scheiden en dat we de cowboys uit de markt duwen.”

Niet volgens het boekje

Van der Meij reageert: “Ik stoor me aan de term cowboy. Ik geloof namelijk niet dat mensen bewust slecht werk leveren: ik zie vooral dat de nieuwe aanwas van installateurs door lage opleiding of een tekort aan ervaring onbewust onbekwaam is. Verder moeten we zorgen dat erkende bedrijven online en op tv het goede voorbeeld geven. Er zijn namelijk genoeg bedrijven met een Techniek Nederland-sticker op de bus waarvan de monteurs niet volgens het boekje werken. Gecertificeerde bedrijven maken dus net zo goed fouten.”

Een extra zekerheid

Terpstra: “Jaarlijks worden honderdduizenden technische installaties geplaatst en onderhouden. Het is onvermijdelijk dat ook een gecertificeerd of erkend bedrijf wel eens fouten maakt. Ook op het gebied van veilig werken gaat niet altijd alles goed. Onlangs nog hadden we een lid op camera dat alle erkenningen op orde heeft en toch onveilig werkte. Hier ging het gelukkig om een incident, maar er zijn bedrijven die de regels willens en wetens overtreden. Een erkenning of certificering laat zien dat een installateur kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan – het is dus in de regel een extra zekerheid.” Van der Meij: “Maar als consument heb je dus alsnog geen 100% garantie op goed werk. Het is moeilijk om kwaliteit af te dwingen op bedrijfsniveau. Ik zie meer in persoonlijke aansprakelijkheid op basis van een minimaal (v)mbo-opleidingsniveau.”

Modulair opleiden

Terpstra reageert: “De branche heeft een Vakpaspoort. Vakmensen kunnen klanten in een app hun vakmanschap en persoonlijke certificaten laten zien. Maar wat opleidingsniveau betreft, zie ik het anders. We moeten ons niet afhankelijk maken van een volledig (v)mbo-diploma. Per jaar is er een instroombehoefte van ruim 20.000 mensen en nog maar 30% komt uit het initieel onderwijs. Onze sector leunt dus sterk op zij-instromers, waarvan er veel geen (v)mbo-diploma hebben. Daarom willen wij modulair opleiden. Heeft iemand een certificaat of diploma behaald in een bepaald deelgebied? Dan mag hij of zij als erkende monteur dát type werkzaamheden uitvoeren.”

Wat, hoe én waarom

Van der Meij: “Deelcertificaten kunnen werken, zolang de basiskennis hoog genoeg is. Ik pleit dan ook niet voor een minimale opleiding, maar voor een minimaal opleidingsniveau. Anders hebben zij-instromers straks een lager niveau dan jongeren die een volledige opleiding hebben gevolgd. Ook ben ik bang dat mensen in korte cursussen slechts een trucje leren. Er moet niet alleen focus zijn op ‘wat’ en ‘hoe’, maar ook op ‘waarom’. Anders gaat het ten koste van de kwaliteit.”

Het één doen, het ander niet laten

Terpstra: “Eens, maar we moeten niet vergeten dat er in de branche een ongelofelijke hoeveelheid werk verzet moet worden. Ik vind het een mirakel wat de branche op dit moment voor elkaar krijgt. En dat terwijl we te maken hebben met een groot
personeelstekort én de uitstroom in de techniek om allerlei redenen hoog is.” Van der Meij voegt toe: “Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat vrouwen vooral uitstromen om de fysieke en mentale belasting.” “Interessant”, reageert Terpstra. “Wij zien met name dat de wat kleinere bedrijven nog onvoldoende in staat zijn om vrouwen, mensen met eigentijdse keuzes op het gebied van arbeid en zorg en mensen met een migratieachtergrond aan hen te binden. Grof gesproken zijn we nog steeds de sector van de witte man. Gelukkig zien we wél dat diversiteit bij techniekbedrijven steeds meer op de agenda komt. En wat mij betreft moeten we het één doen en het ander niet laten. We kunnen Nederland niet on hold zetten qua verduurzaming, dus we moeten zij-instromers sneller aan het werk krijgen. En tegelijkertijd moeten we er alles aan blijven doen om de kwaliteit te optimaliseren.”

Het net aan de achterkant dichten

Van der Meij: “Veel kwaliteitsproblemen komen door inspecties aan het licht. Zo heb ik een project waar de zonnepanelen van 14 van de 25 woningen zijn afgewaaid. En ja, die zijn gelegd door een erkend installatiebedrijf. Dat loopt in de tonnen qua schade. Moeten we de verzekeraars soms wat meer inschakelen om kwaliteit af te dwingen?” Terpstra reageert enthousiast: “Dat willen wij heel graag, maar we komen er nog niet doorheen. Verzekeraars snappen ons vraagstuk, maar mogen geen interventie plegen in de polissen van afzonderlijke verzekeraars. Jammer, want je kunt veel voorkomen door het net aan de achterkant met de verzekerbaarheid te dichten. Maar nogmaals: ook bij een erkend bedrijf zijn fouten nooit 100% uit te sluiten.” Van der Meij concludeert: “Hoewel onze meningen soms afwijken Doekle, zien we samen ook genoeg mogelijkheden om
de kwaliteit in de branche verbeteren. We delen meer dan dat we van elkaar verschillen.”